Peesschedeontsteking

Hier leggen we het ontstaan, de oorzaken, symptomen en behandelingsopties van een peesschedeontsteking uit.

Inleiding

Een pees bestaat uit bindweefsel en verbindt spieren en botten met elkaar. Op zwaar belaste plekken in het lichaam worden pezen omgeven door zogenaamde peesschedes. 

Een peesschede (vagina synovialis tendinis) is een soort met vloeistof gevuld buisje dat een pees omhult. Zo’n peesschede bestaat uit een vezelachtig (fibrineus) binnen- en buitenblad, waarbij het binnenblad ten opzichte van het buitenblad kan bewegen. Daarbinnen ligt een synoviale membraan met eveneens een binnen- en een buitenlaag. De ruimte tussen beide lagen is met synoviaal vocht gevuld. Hierdoor kan de pees beter schuiven, waardoor druk en wrijving tot een minimum beperkt worden. De peesschede dient immers om de pees tegen wrijving en drukkrachten te beschermen. Echter, tussen het binnen- en een buitenblad kan door te hoge belastingen stress een ontsteking ontstaan – een peesschedeontsteking.

Wat is een peesschedeontsteking?

Een peesschedeontsteking (tendovaginitis) is een ontsteking van een peesschede. Meestal betreft tendovaginitis de grote peesscheden van de spieren aan de onderarm bij het gewricht van pols en hand. Een peesschedeontsteking uit zich door pijn en beperking van beweging. Een gebogen vinger kan bijvoorbeeld niet meer worden gestrekt (bijvoorbeeld bij een zgn. 'trigger finger').

Tendovaginitis is een van de problemen die een rol kunnen spelen bij CANS (Complaints of Arm Neck and/or Shoulder; klachten van arm, nek en/of schouder). De oorzaak van een tendovaginitis is vooralsnog niet duidelijk, maar irritatie van de peesschede door een vorm van overbelasting lijkt een belangrijke rol te spelen.

Een tendovaginitis treedt dus vooral op wanneer een spier permanent- of gedurende een langere periode gespannen is. Daardoor verdikken de pees en de peesschede zich. Het rekken of aanspannen van de pees veroorzaakt dan pijn.

Meest voorkomend is een tendovaginitis in het polsgebied. Afhankelijk van de pezen die beïnvloed worden, kan dit vervolgens ook tot een carpaal tunnel syndroom of een trigger finger leiden. Een tendovaginitis in het arm- of voetgebied treedt minder vaak op.

Oorzaken

De ontsteking van de peesschede ontstaat in de met synoviaal vocht gevulde ruimte tussen het binnen- en een buitenblad van de peesschede, welke de pees omgeeft. Hoewel nog slecht begrepen worden in de meeste gevallen slechte houdingen of zich herhalende (repetitieve), monotone bewegingen als oorzaak gezien. Zelden ontwikkelt zich een peesontsteking als gevolg van reumatische aandoeningen.

Vooral mensen die veel met een computer werken, ontwikkelen deze aandoening. Maar ook musici, ambachtslieden of atleten behoren tot de risicogroep. Meestal is de ontsteking een reparatieproces als reactie op een musculaire overbelasting.

Symptomen

Pijn bij een peesschedeontsteking treedt vooral op bij het uitvoeren van een beweging waarbij de pees van de betroffen peesschede gebruikt wordt. Vaak voelt men op de plaats van de ontsteking een verdikking van de pees of peesschede, soms zelfs knobbeltjes. Het ontstoken gebied is ook gevoelig voor druk en aanraking. Wanneer de aandoening verder is gevorderd, voelt de patiënt de zelfs in rust een scherpe en stekende pijn.

Soms komt het zelfs tot een verkleving van de peesschede, waardoor het voor de pees onmogelijk wordt om soepel heen en weer te bewegen. In dit geval rapporteren patiënten een voelbare wrijving of een hoorbaar knarsgeluid. Het gevolg van de peesschedeontsteking is een aanzienlijke bewegingsbeperking.

Diagnose

Een tendovaginitis kan door een eenvoudig medisch onderzoek gediagnosticeerd worden. Lichamelijk onderzoek en de voorgeschiedenis (anamnese) zijn meestal voldoende. Beeldvormende technieken zoals röntgenfoto’s enz. zijn in de meeste gevallen niet nodig. Reumatische aandoeningen als een trigger van de ontsteking kunnen door een bloedtest worden uitgesloten. Door immobilisatie en het ontzien van het lichaamsdeel kan de ontsteking binnen enkele weken genezen.

Preventie

Om een ontsteking van de peesschede te voorkomen, moeten sterk monotone repetitieve bewegingen verminderd - en overbelasting vermeden worden. Voor kantoorwerk betekent dit bijvoorbeeld dat u voldoende bewegingspauzes kunt nemen en aandacht aan ergonomische zit-, been- en armhouding besteedt.

Als de ontsteking tijdens sporten is opgetreden, is het belangrijk om de spieren in de toekomst beter op te warmen om het risico van overbelasting en letsel tot een minimum te beperken. Regelmatige rek- en strekoefeningen worden dan ook ten zeerste aanbevolen. De juiste techniek en de juiste uitrusting helpen om onjuiste belastingen te voorkomen.

Conservatieve behandeling

Allereerst is het belangrijk om, na de diagnose tendovaginitis, pijn veroorzakende bewegingspatronen te vermijden. De ontsteking kan gedurende de eerste drie tot vijf dagen met koude pakkingen (cold packs) verlicht worden. Ontstekingsremmers of injecties met corticosteroïden zijn andere behandelingsopties. Bandages en orthesen helpen ook om het getroffen lichaamsdeel te immobiliseren en te ontlasten.

Om de spierspanning te verminderen en het genezingsproces te bevorderen, kunnen bijvoorbeeld behandelvormen als ultrasone therapie, transversale wrijving, osteopressuur, taping of puls vacuüm massages ingezet worden. Gerichte fysiotherapie begint met rek- en strekoefeningen en wordt in de regeneratiefase geleidelijk door krachtopbouwende oefeningen aangevuld.

Operatieve behandeling

Als er na drie tot zes maanden nog geen verbetering in de symptomen opgetreden is, betstaat de mogelijkheid om over een chirurgische ingreep na te denken. Deze kan poliklinisch verricht worden en vindt via een kleine huidincisie plaats. De chirurg verwijdert of klieft het vernauwde, ontstoken en verdikte weefsel. Het doel is om de pees meer ruimte te geven om te kunnen bewegen - zonder wrijving te veroorzaken.

Nabehandeling

De pees moet onmiddellijk na de operatie weer langzaam bewogen worden, maar zonder dat de wond zwaar wordt belast. Dit zorgt ervoor dat geen omliggende zenuwvezels ten onrechte met het littekenweefsel vergroeit. In de regel kunnen na tien dagen de hechtingen verwijderd worden.

Risico’s / complicaties

Zoals bij elke operatie, kunnen ook hier complicaties optreden. Als tijdens de chirurgische procedure een zenuw geraakt werd, kan dit tot gevoels- of bewegingsstoornissen met beperkte mobiliteit als gevolg leiden. Het risico hierop is relatief laag. Het duurt meestal twee tot vier weken voordat het getroffen lichaamsdeel zonder pijn bewegen kan worden. Volledige belasting wordt pas na twee maanden geadviseerd.