Tennisarm / tenniselleboog

Hier geven we u een overzicht van het ontstaan, de meest voorkomende oorzaken, de symptomen en de medische behandeling van een tennisarm of tenniselleboog.

Wat is een tenniselleboog?

De tennisarm (epicondylitis lateralis humeri / epicondylitis radialis humeri) - ook wel tenniselleboog genoemd - beschrijft een irritatie aan de buitenkant van de elleboog. Om precies te zijn, een irritatie op het buitenste benige uitsteeksel aan de onderkant van de bovenarm (laterale epicondylus van de humerus). Wanneer de strekspieren in de onderarm verkort of overbelast worden, ontstaat irritatie op de aanhechtingsplaats van de pezen van deze onderarmspieren op de laterale epicondylus. 
Bij een tenniselleboog zijn de peesoorsprong/peesaanhechtingen van de hand- en vingerstrekkers (extensoren) getroffen.

De aandoening wordt vooral duidelijk bij eenzijdige (monotone en zich herhalende) overbelasting, wat bijvoorbeeld bij balsporten zoals tennis het geval is en zodoende tot de naamgeving geleid heeft. Maar niet alleen sporters worden door een tenniselleboog getroffen! Ook ambachtslieden en muzikanten oefenen vaak repetitieve activiteiten uit (steeds dezelfde bewegingen). Bij kantoormedewerkers wordt vaak van een zogenaamde "muisarm" gesproken.

.  

Veel voorkomende oorzaken 

Als de onderarmspieren overbelast of verkeerd belast worden, leidt dit tot irritatie van de pezen van deze strekspieren (extensoren), die voor het strekken van hand en vingers verantwoordelijk zijn. Oorzaak is dus een intensieve overbelasting of onjuiste belasting. Een andere oorzaak kan ook een instabiliteit van de buitenste gewrichtsbanden zijn, welke bijvoorbeeld door een ongeval veroorzaakt werd.

Als de buitenste ligamenten aan de elleboog instabiel zijn, moeten de strekspieren van de onderarm dit tijdens een beweging compenseren. Deze compensatie leidt tot overbelasting van de spieren en vervolgens tot peesirritatie. Andere triggers zijn bijvoorbeeld:

• beoefenen van sporten zoals tafeltennis, badminton, roeien, tennis etc.
• handwerk
• bespelen van muziekinstrumenten zoals viool, percussie of piano
• werken met computermuis en toetsenbord
• werken als kassière in een supermarkt

Typische symptomen

De plaats van de peesaanhechting van de onderarmspieren doet al pijn als men met de hand slechts lichte druk op de buitenzijde van de elleboog uitoefent. Soms is het bovenste deel van de onderarmspieren ook zichtbaar opgezwollen en de huid roodgekleurd. De pijn in de elleboog neemt toe als de arm wordt bewogen, dus de strekspieren worden gebruikt. De opgewekte pijn blijft niet alleen beperkt tot het gebied van de elleboog, maar straalt gewoonlijk ook uit naar zowel de boven- en onderarm als de pols.

Bovendien heeft de peesirritatie invloed op de hand- en vingerfunctie. Door de verzwakte spieren voelt de patiënt een significante vermindering van de kracht in de hand. Het optillen van voorwerpen, het overstrekken van de hand of simpele grijpbewegingen kan al hevige pijn veroorzaken.

Preventie

Rek- en strekoefeningen vóór, tijdens en na het sporten, helpen uw spieren tegen verkrampingen te beschermen. Om de strekspieren bij een tennisarm op te rekken, helpt de volgende oefening, welke u met beide armen moet verrichten:

1. Houd de elleboog gebogen, maak een vuist en buig de pols naar beneden.

2. Houd deze positie vast en strek nu de elleboog langzaam volledig. 

Preventie: verricht meerdere keren per dag bovenbeschreven oefening en houd de strekhouding steeds 2 minuten vol.

Acute klachten: verricht gedurende de dag elk uur bovenbeschreven oefening 20 keer in een rustig tempo, zolang u niet veel pijn voelt.

Conservatieve behandeling en therapie

De behandeling van een tenniselleboog vereist vooral veel geduld. Essentieel is dat de arm ontzien wordt, waardoor overmatige en onjuiste belastingen voorkomen worden. Koelen met ijs of het aanbrengen van een zalf met bijvoorbeeld Diclofenac (pijnstiller) zal de eerste pijnverlichting geven. Daarnaast wordt fysiotherapie door een ervaren fysiotherapeut aanbevolen. Bovendien helpt het om bepaalde versterkende oefeningen voor de pols en onderarm aan te leren om de pijn op de lange termijn tegen te gaan.

Verdere behandelingsopties, die echter (nog) niet volledig in hun werkingswijze en effectiviteit zijn onderzocht, zijn bijvoorbeeld: ultrageluidtherapie, lasertherapie, elektrostimulatietherapie, acupunctuur en botox-injecties.

Specifiek hiervoor ontwikkelde bandages en orthesen kunnen de genezing van de elleboog ondersteunen. Aan de ene kant ontlasten ze de pezen en de peesaanhechtingsplaats (epicondylus). Aan de andere kant laten ze een reeks bewegingen toe om spierafbraak tegen te gaan. Zachte druk op de spieren zal de circulatie van het weefsel verbeteren waardoor mogelijke zwellingen (oedeem) verminderd worden.

Externe ontlasting

Bandages kunnen spierspanning en de spanning bij de peesaanhechtingen verminderen.
Of ze nu profylactisch- of in acute situaties gedragen worden - de meeste hulpmiddelen ontlasten de elleboog door de trekrichting van de pees te veranderen. Voor dit doel oefenen siliconen pelottes gerichte druk op de peesaanhechting uit. Een alternatief werkingsprincipe wordt geboden door de Dynamics Plus Epicondylitis Bandage, waarvan zijn therapeutische werkzaamheid tegen de oorzaken van de aandoening wetenschappelijk bewezen is.

Een gelpelotte met een groot oppervlak zorgt voor gerichte ontlasting van de peesaanhechtingen aan de elleboog. Voor dit doel ligt de Plus gelpelotte als een dempingslichaam op de onderarmspieren. Het absorbeert de door hand- en vingerbewegingen veroorzaakte schokken en trillingen (oscillaties). Hierdoor worden de elastische krachten op de elleboog verminderd, zodat de peesaanhechtingen aan de mediale epicondylus (golfers-elleboog) en de laterale epicondylus (tennis-elleboog) kunnen herstellen (regenereren).

Chirurgie en nazorg

In enkele gevallen zijn de bovenstaande behandelingsopties niet voldoende en moet de tenniselleboog worden geopereerd. Dit gebeurt echter alleen als de aandoening minstens zes maanden bestaan heeft en conservatieve therapieën geen effect hebben gehad. Uitzondering hierop vormt de aanwezigheid van een pees- of spierscheuring. Dan wordt niet afgewacht met het verrichten van een operatieve ingreep.
 
Tijdens de operatie worden beschadigde stukjes pees en ontstoken weefsel verwijderd en de pees wordt opnieuw gerepareerd. Om de overdracht van pijnsignalen te stoppen, kunnen in individuele gevallen gericht zenuwbanen doorgesneden worden. 
De elleboog mag eerst na drie maanden na de operatie opnieuw zwaar belast worden. Op voorhand wordt, afhankelijk van de chirurgische methode, gedurende ongeveer twee weken immobilisatie aanbevolen, zo nodig met een gipsverband. Daarna wordt het gewricht geleidelijk weer licht belast.